بوم کسب و کار بادکتر نکوئی
بوم کسب و کار چی هست؟
تعریف بوم کسب و کار
بوم کسب و کار(Business Model Canvas) یک الگوی استراتژیک مدیریت کسب وکار و یک مدل ناب تجاری برای توسعه مدل های جدید یا مستند سازی فعالیت ها و فرآیند های موجود است.
بوم کسب و کار یک نمودار تصویری با عناصری است که پیشنهاد ارزش یک شرکت یا محصول ، زیرساخت ها ، مشتریان و امور مالی را توصیف می کند.
قانون طلایی بوم کسب و کار:
قانون طلایی بوم کسب و کار اصل تعادل است. اصل تعادل در بازاریابی می گوید.
تمام فعالیت های درون و بیرون شرکت باید در یک موازنه و برابری قرار داشته باشند تا سیستم به ادامه بقا بپردازد.
در صورت نبوئن تراز و تعادل در فعالیت های کسب و کار حیات شرکت به خطر می افتد.
بوم کسب و کار شركتها را در تراز كردن فعالیتهایشان با نشان دادن معاملات بالقوه یاری می كند.
اجزای بوم کسب و کار:
- مشارکتهای کلیدی: شرکت چه کاری می تواند به شرکای خود واگذار کند تا بتواند روی فعالیتهای اصلی خود تمرکز کند؟
- فعالیت های کلیدی: شرکت چه فعالیت های کلیدی را برای ارائه پیشنهاد ارزش انجام می دهد؟
- منابع کلیدی: کدام شرکت دارایی منحصر به فرد برای رقابت دارد؟
- پیشنهاد ارزش: چرا مشتریان مایل به خرید و استفاده از محصول هستند؟ با سایر محصولات مشابه چه متفاوتی داریم؟
- ارتباط با مشتری: چگونه از طریق “سفر مشتری” با مشتریان خود تعامل دارید؟
- کانال ها: چگونه محصولات خود را تبلیغ ، فروش و تحویل مشتریان می دهید؟
- بخشهای مشتری: مشتریان شما چه کسانی هستند؟ آنها چه احساسی دارند ، چگونه می بینند ، چگونه فکر می کنند؟
- ساختار هزینه: عوامل اصلی هزینه های کسب و کار کدامند؟ چگونه با درآمد ارتباط دارند؟
- جریانات درآمد: کسب و کار چگونه از ارزش پیشنهادی درآمد کسب می کند؟
مراحل بوم کسب و کار:
مراحل ایجاد و راه‌اندازی یک بوم کسب و کار عبارتند از:
1. ایده‌پردازی:
شروع همه چیز با یک ایده است.
باید یک مفهوم یا مسئله اجتماعی را تشخیص دهید که میتوانید با کسب و کار خود حل کنید یا محصولات و خدماتی ارائه دهید.
2. تحقیقات بازار:
برای اطمینان از موفقیت بوم کسب و کار، باید بازار محلی را بررسی کنید.
باید نیازها، ترجیحات و رقبای خود را بشناسید.
3. برنامه‌ریزی و استراتژی:
برنامه‌ریزی کسب و کار و تعیین استراتژی‌های مناسب برای توسعه بوم کسب و کار بسیار مهم است.
این شامل انتخاب مدل کسب و کار، تعیین منابع مالی و مدیریت منابع می‌شود.
4. تأسیس کسب و کار:
این مرحله شامل ثبت کسب و کار، انتخاب مکان فیزیکی، و ایجاد ساختار سازمانی می‌شود.
5. توسعه محصول یا خدمات:
اگر شما محصولات فیزیکی ارائه می‌دهید، باید طراحی و تولید آنها را شروع کنید.
در صورت ارائه خدمات، باید فرآیند ارائه خدمات را تعیین کنید.
6. بازاریابی و تبلیغات:
برای جلب مشتریان جدید و ایجاد آگاهی در مورد کسب و کار خود، باید استراتژی بازاریابی و تبلیغاتی را تعیین کنید.
7. اجرا و مدیریت:
کسب و کار شما راه‌اندازی شده و در حال اجراست.
باید مدیریت روز به روز کسب و کار را بر عهده بگیرید.
8. ارزیابی و بهبود مستمر:
مانیتورینگ عملکرد کسب و کار و ارزیابی ایتام‌هایی مانند سودآوری، رضایت مشتریان، و بهبودهای ممکن بسیار مهم است.
9. توسعه و گسترش:
پس از موفقیت در مراحل اولیه، میتوانید به توسعه و گسترش بوم کسب و کار خود فکر کنید.
10. مشارکت اجتماعی:
بوم کسب و کار معمولاً با جامعه محلی مشارکت فعالی دارند و به پروژه‌ها و اهداف اجتماعی کمک می‌کنند.
این مراحل کلی هستند و ممکن است در هر مورد خاص تغییر کنند. به هر حال، برنامه‌ریزی دقیق و توجه به جزئیات می‌تواند در موفقیت بوم کسب و کار شما کمک کند.
تاریخچه بوم کسب و کار:
تاریخچه بوم کسب و کار به عنوان یک مفهوم نسبتاً جدید است و به صورت عام در دهه‌های اخیر شکل گرفته است.
اصول بوم کسب و کار به تعهد به اثرگذاری اجتماعی و حفظ محیط زیست در کنار اهداف اقتصادی اشاره دارد.
در ادامه تاریخچه مهم بوم کسب و کار را برای شما توضیح می‌دهم:
1. دهه 1970: مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (CSR) به وجود آمد و شرکت‌ها به تأثیرات اجتماعی و محیط زیستی فعالیتهای خود توجه بیشتری کردند.
2. دهه 1980: شکل‌گیری اصول توسعه پایدار به عنوان مرکزی‌ترین اصول بوم کسب و کار. این اصول شامل توازن بین اقتصاد، اجتماع، و محیط زیست بودند.
3. دهه 1990: تأسیس شرکت‌ها و سازمان‌هایی که به بوم کسب و کار معتقد بودند، مانند B Lab، که اجرای تجارت اخلاقی و پایدار را ترویج می‌کردند.
4. دهه 2000: شکل‌گیری مفهوم بوم کسب و کار و سازمان‌هایی مانند B Corporation که به شرکت‌ها اجازه می‌دهند تا به صورت رسمی اهداف اجتماعی و محیط زیستی را در ماموریت‌نامه خود جای دهند.
5. دهه 2010: افزایش توجه به بوم کسب و کار به عنوان مدل‌های موفق کسب و کارها. شرکت‌های بزرگ نیز به این مفهوم پیوسته و اصول مشابهی را در کسب و کارهای خود اجرا کردند.
6. اواخر دهه 2010 و دهه 2020: رشد روزافزون بوم کسب و کارها و اهمیت آنها در جلب سرمایه‌گذاری اجتماعی و اصول مشابه در سطح جهانی.
با گذشت زمان، بوم کسب و کار به عنوان رویکردی متنوع و کلان در دنیای کسب و کار شناخته شده است که توجه به تأثیر اجتماعی و محیط زیستی کسب و کارها را به تعهد به اقتصاد افزون میکند.
مزایا و معایب بوم کسب و کار:
مزایا و معایب بوم کسب و کار به شکل دقیق به موارد زیر اشاره دارد:
مزایا بوم کسب و کار:
1.اثرگذاری اجتماعی و محیط زیستی مثبت:
بوم کسب و کارها با تمرکز بر اثرگذاری مثبت در جامعه و حفاظت از محیط زیست به بهبود شرایط اجتماعی و محیط زیستی کمک می‌کنند.
2. جذب مشتریان و سرمایه‌گذاران:
مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران معتقد به ارزش‌های اجتماعی و محیط زیستی هستند و به بوم کسب و کارها توجه ویژه‌ای دارند.
3. تفکر نوآورانه:
بوم کسب و کارها برای حل مسائل اجتماعی و محیط زیستی نیاز به تفکر نوآورانه و ایجاد راه‌حل‌های کارآمد دارند.
4. دستیابی به بازارهای جدید:
بوم کسب و کارها می‌توانند با ارائه محصولات و خدمات با ارزش اجتماعی و محیط زیستی به بازارهای جدید دست یابند.
5. افزایش تعهد کارکنان:
افراد عمدتاً از مشارکت در بوم کسب و کارهایی که به مسائل اجتماعی و محیط زیستی توجه دارند، لذت می‌برند.
معایب بوم کسب و کار:
1. هزینه بیشتر:
اجرای اصول بوم کسب و کار ممکن است هزینه‌های اولیه بیشتری را به همراه داشته باشد.
2. تعهد زمانی:
بوم کسب و کارها نیاز به زمان و تعهد طولانی‌مدت دارند تا به اهداف اجتماعی و محیط زیستی دست یابند.
3. ریسک مالی:
تخصیص منابع به پروژه‌های اجتماعی و محیط زیستی بدون تضمین سود مالی اضافی می‌تواند ریسک‌های مالی را افزایش دهد.
4. پیچیدگی حقوقی:
راه‌اندازی و مدیریت بوم کسب و کارها نیازمند شفافیت بالا و پیچیدگی‌های حقوقی می‌شود.
5. برخورد با چالش‌ها:
اجرای مسائل اجتماعی و محیط زیستی ممکن است با چالش‌های قانونی، اجتماعی و مدیریتی روبرو شود.
در نهایت، مزایا و معایب بوم کسب و کار به میزان تعهد و تمرکز کسب و کار بر اهداف اجتماعی و محیط زیستی، صنعت مورد نظر و شرایط بازار بستگی دارد.
الکساندر استروالدر:
الکساندر استروالدر (متولد 1974) نظریه‌پرداز کسب‌وکار، نویسنده، سخنران، مشاور و کارآفرین سوئیسی است که به‌خاطر کارش بر روی مدل‌سازی کسب‌وکارو توسعه بوم مدل کسب‌وکار شناخته شده است.
استروالدر متولد 1974 در سنت گالن، اوستروالدر کارشناسی ارشد خود را در علوم سیاسی در سال 2000 در دانشگاه لوزان دریافت کرد، جایی که در سال 2004 نیز دکترای خود را در سیستم های اطلاعات مدیریت زیر نظر ایو پیگنور با پایان نامه با عنوان ” هستی شناسی مدل کسب و کار – پیشنهادی در رویکرد علم طراحی.”
در سال 1999 استروالدر اولین استارتاپ خود را با نام Netfinance.ch که بر سواد مالی متمرکز بود، تأسیس کرد.
او در سال‌های 2000 تا 2001 روزنامه‌نگار مجله تجاری سوئیس BILANZ و پژوهشگر ارشد در دانشگاه لوزان از سال 2000 تا 2005 در زمانی که تحقیقات دکترای خود را به پایان رساند، بود.
در سال 2006 او BusinessModelDesign.com را تأسیس کرد و در سال 2010 شرکت مشاوره Strategyzer را تأسیس کرد که به بیش از 5 میلیون نفر بوم مدل کسب و کار Osterwalder را ارائه کرده است.
در اواخر دهه 2000، اوستروالدر و تیمی متشکل از 470 همکار، مدلی را برای توصیف مدل های کسب و کار منتشر کردند: بوم مدل کسب و کار. بوم مدل کسب و کار به دنبال ارائه مدلی برای توسعه بیشتر ایده ها در مورد مدل کسب و کار برای کسب درآمد از داده ها است.
مقالات، منتخب:
استروالدر، الکساندر و ایو پیگنور. “یک هستی شناسی مدل کسب و کار الکترونیکی برای مدل سازی تجارت الکترونیک.” مجموعه مقالات BELD
دوبوسون-توربای، ماگالی، الکساندر استروالدر و ایو پیگنور. “طراحی، طبقه بندی و اندازه گیری مدل کسب و کار الکترونیکی.” بررسی تجارت بین المللی تاندربرد.
اوستروالدر، الکساندر، ایو پیگنور و کریستوفر ال. توچی. “روشن کردن مدل های کسب و کار: خاستگاه، حال و آینده مفهوم.” ارتباطات انجمن سیستم های اطلاعاتی.
با کتاب به سوی بوم کسب و کار برو:
کتاب‌های زیادی در موضوع بوم کسب و کار و توسعه پایدار وجود دارند که می‌توانند به شما در درک این مفهوم و ایجاد یک بوم کسب و کار مؤثر کمک کنند.
در ادامه چند کتاب معتبر در این زمینه را معرفی می‌کنم:
1. “B Corporations: A New Framework for Business, Investors, and the Public” – نویسنده: Ryan Honeyman و Tiffany Jana
این کتاب به شما در مورد B Corporations و نقش آنها در ترکیب موفقیت تجاری با اثرگذاری اجتماعی و محیط زیستی آموزش می‌دهد.
2. “The Lean Startup: How Today’s Entrepreneurs Use Continuous Innovation to Create Radically Successful Businesses”-نویسنده: Eric Ries
این کتاب به شما نشان می‌دهد چگونه با استفاده از رویکرد Lean Startup میتوانید یک کسب و کار جدید را شروع کنید و از مفهوم بوم کسب و کار بهره‌برداری کنید.
3. “Sustainable Business: Key Issues”- نویسنده: Helen Kopnina و John Blewitt
این کتاب به بحران‌های محیط زیستی و نیاز به کسب و کارهای پایدار توجه دارد و راهکارهایی برای شکل‌گیری کسب و کارهای مؤثر از نظر اقتصادی و محیط زیستی ارائه می‌دهد.
4. “Natural Capitalism: Creating the Next Industrial Revolution”- نویسندگان: Paul Hawken، Amory Lovins، Hunter Lovins
این کتاب تأثیر محیط زیستی کسب و کار را مورد بررسی قرار می‌دهد و راه‌هایی برای ایجاد اقتصاد پایدارتر و موفق‌تر ارائه میکند.
5. “Start Something That Matters”- نویسنده: Blake Mycoskie
نویسنده این کتاب، بنیان‌گذار شرکت TOMS، تجربیات خود از شروع یک کسب و کار که به همراهی اجتماعی می‌آید را به اشتراک می‌گذارد.
بخشهای مختلف بوم مدل کسب و کار چیست؟
۱-مشتریان هدف (Customer Segments)
مشتریان هدف روشی برای تقسیم پایگاه مشتری به گروه‌هایی از افراد که در برخی موارد مثل سن، جنسیت، علایق و عادات مشترک هستند.
مواردی که باید برای تعیین مشتریان هدف در نظر گرفت:
- برای چه کسی مشکل را حل می‌کنیم؟
- چه افرادی به ارزش پیشنهادی من ارزش خواهند داد؟
- آیا کسب و کارهای دیگر هستند؟
- اگر بله، مشخصات آن کسب و کارهای چیست؟
- یا، افراد دیگری هستند؟
- آیا ارزش پیشنهادی من برای مخاطبان جذاب است و حاضر به پرداخت پول می‌شوند؟
- مشخصات افرادی که به ارزش پیشنهادی من علاقمند هستند چیست؟
مورد دیگر برای ارزیابی و فهمیدن اندازه‌ی بازار است، و اینکه چه میزان از افراد در این گروه مشتریان قرار دارند. این به شما کمک میکند که بازار را به طور کامل درک کنید. یک راه عالی برای فهمیدن اینکه مشتری چه کسی است و چه ویژگی‌هایی دارد ساخت پرسونای مخاطب برای هر گروه از مشتریان است.
۲-ارزش پیشنهادی (Value Proposition)
ارزش پیشنهادی برای هر کسب و کار و محصول عنصری بنیادی است. مفهوم اصلی آن تبادل ارزش میان کسب و کار و مشتریان است. به طور کل، ارزش زمانی ایجاد می‌شود که مشتری برای حل مشکلش با استفاده از کسب و کار شما پول بپردازد.
سوالاتی که هنگام مشخص شدن کسب و کار باید از خود بپرسید:
- چه مشکلی را قرار است حل کنم؟
- چرا فردی می‌خواهد این مشکل را حل کند؟
- انگیزه‌ی اصلی برای حل این مشکل چیست؟
راه مناسب برای نزدیک شدن به مشتریان این است که به گروه مشتریان توجه کنید و متوجه شوید که بر اساس هرم مازلو محصول و سرویس شما کجای هرم مشکل مشتریان را حل میکند.
اگر محصول و سرویس خود را به کسب و کار دیگری می‌فروشید، شما عضوی کلیدی در دست یابی به ارزش پیشنهادی برای ارائه به مشتریانشان هستید.
۳-کانال‌های دسترسی به مشتری (Channels)
کانال‌ها به عنوان راه‌هایی برای اینکه مشتری با کسب و کارتان در تماس باشد و بخشی از چرخه‌ی فروش شود شناخته می‌شوند.
سوال‌هایی که برای تشخیص کانال‌های جذب مشتریان باید پرسیده شود:
- چگونه می‌خواهیم ارزش پیشنهادی خود را به مشتریان هدف ارائه دهیم؟
- مشتریان ما کجا هستند؟
- آیا در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند؟
- در زمان رانندگی به رادیو گوش می‌کنند؟
- در رویداد یا کنفرانس‌ها حضور دارند؟
- آخر شب‌ها به تماشای تلوزیون مشغول اند؟
برخی از کانال‌ها:
- شبکه‌های اجتماعی
- سخنرانی عمومی
- ایمیل
- شبکه‌سازی
- سئو
- بلاگ
- همکاری در فروش
- روابط عمومی
- نمایشگاه‌ها
- بازاریابی محتوا
- ساختار اجتماعی
۴-ارتباط با مشتری (Customer Relationships)
خب، ما ارزش پیشنهادی را می‌دانیم و پرسونای مخاطب را برای درک بهتر مشتریان هدفمان ایجاد کردیم، اما ارتباط ما با مشتریانمان چه می‌شود؟
ارتباط با مشتری به اینکه چگونه کسب و کار با مشتریان تعامل برقرار میکند می‌گویند.
در واقع به صورت حضوری آنها را ملاقات می‌کنید؟ از طریق تلفن؟ یا کسب و کارتان اغلب به صورت آنلاین با مشتریان در ارتباط خواهد بود؟
برخی از انواع ارتباط عبارتند از:
- شخص به شخص
- سوم شخص
- آنلاین
- رویدادها
- تلفن
یک قدم واقعا سودمند برای مشخص کردن ارتباط با مشتری ساخت نقشه‌ی سفر مشتریان است.
این موضوع کمک میکند نقاط تعامل میان شما و مشتریان مشخص شود.
البته در جهت اینکه عملیات خودتان را به عنوان یک کسب و کار آغاز کنید و تشخیص فرصت‌هایی برای اتوماسیون هم کمک کننده است.
راه ارتباطی تلفنی به دلیل حس صمیمیتی که از طریق صوت به مشتری منتقل میکند و سرعتی که در پاسخگویی به مشتری دارد همیشه یکی از بهترین راه‌های ارتباطی با مشتری است.
از این رو دفترشما سرویسی را برای فراهم کردن سیستم ارتباط تلفنی استارتاپ‌ها با مشتریان به نام تلفن ابری را راه اندازی کرده است.
با سرویس تلفن ابری بدون نیاز به تلفن ثابت و سیم کشی با هزینه‌ی بسیار کم قادر خواهید بود با مشتریان ارتباط برقرار کنید.
۵-جریان درآمدی (Revenue Streams)
جریان درآمدی به راهی برای اینکه کسب و کارتان ارزش پیشنهادی یا راه حل مشکل مشتریان را به درآمد تبدیل کند می‌گویند.
اما چگونه باید درآمد کسب کنیم؟
مدل های درآمدی مختلفی وجود دارد:
- پرداخت به ازای محصول
- پرداخت برای خدمات
- حق اشتراک
- سود سهام
- پرداخت به ازای مصرف
۶-فعالیتهای کلیدی (Key Activities)
فعالیتهای کلیدی کسب و کار و محصولتان فعالیت‌هایی هستند که برای دست یابی به ارزش پیشنهادی برای مشتریان به کار می‌گیرید.
سوال‌هایی برای به دست آوردن فعالیت‌ها:
- قرار است کسب و کارچه فعالیت‌هایی برای دست یابی به ارزش پیشنهادی برای مشتریان به کار بگیرد؟
- از چه منبعی استفاده می‌شود؟
- چه مقدار زمان نیاز است
- چه مهارت‌هایی لازم است
- پراکندگی محصول
- توسعه‌ی فنی
- استراتژی
- منابع پیشنهادی؟ (انسانی یا فیزیکی)
- چه فعالیت‌هایی شما و کارمندانتان برای تبادل ارزش به کار می‌گیرید؟
برخی از فعالیتهای کلیدی:
- خدمات مشاوره
- طراحی
- توسعه‌ی وب
- آشپزی
- رانندگی
۷-منابع کلیدی (Key Resourses)
موردی بعدی که باید به آن فکر کنید این که به چه منابع کاربردی برای انجام فعالیتهای کلیدی نیاز دارید.
کلیدی منظور منابعی است که کسب و کارتان برای تجارت به آن نیاز دارد.
منابع چیزهایی هستند که به طور کاربردی برای انجام فعالیتهای کسب و کارتان وجودشان لازم است.
برخی منابع مورد نیاز:
- فضای کاری
- رایانه
- میزبانی
- نیروی انسانی
- اینترنت
- وسیله‌ی نقلیه
۸- شرکای کلیدی (Key Partners)
شرکای کلیدی فهرستی از شرکت‌های خارجی، تامین کنندگان و شرکا هستند که ممکن است شما برای دستیابی به فعالیتهای کلیدی و دادن ارزش به مشتری به آنها نیاز داشته باشید.
در واقع شرکای کلیدی در پاسخ به این سوال است که اگر کسب و کارم نتواند به تنهایی ارزش پیشنهادی را ایجاد کند، به چه شخص یا کسب و کار دیگری باید تکیه کنم؟
مثلا اگر من کبابی داشته باشم، به یک نانوا برای تامین نان تازه‌ی مغازه‌ام نیاز خواهم داشت.
۹-ساختار هزینه (Cost Structures)
ساختار هزینه‌ی کسب و کارتان به هزینه‌های شما برای مدیریت کسب و کار گفته می‌شود.
برخی سوال‌ها برای ساختار هزینه:
- برای دست یافتن به فعالیتهای کلیدی کسب و کارم به چه مقدار پول احتیاج دارم؟
- هزینه‌ی منابع کلیدی من و شرکای کلیدی‌ام چقدر است؟
- ایجاد ارزش پیشنهادی برای مشتریان چه مقدار هزینه نیاز دارد؟
- هزینه‌های اضافه‌تری برای راه اندازی کسب و کار وجود دارد؟
- هزینه‌های استخدام نیروی انسانی چه میزان است؟
کلام آخر:
نوعی کسب و کار است که علاوه بر هدف اقتصادی، تمرکز بر تأثیر اجتماعی و محیط زیستی مثبت دارد.
این نوع کسب و کارها به حل مسائل اجتماعی و محیط زیستی کمک کرده و معمولاً جذب مشتریان و سرمایه‌گذاران بیشتری دارند.
این رویکرد به تفکر نوآورانه و متعهدی از کارکنان نیز نیاز دارد و می‌تواند به رشد کسب و کار منجر شود.
با این حال، همچنین ممکن است با چالش‌ها و معایبی همراه باشد از جمله هزینه‌های بالا و مسائل حقوقی پیچیده.
دوستان عزیزم برای اطلاع بیشتر از بوم کسب و کار میتوانید به وبینار های جذاب خشت اول وخشت دوم و خشت سوم و… مراجعه کنید.(به صورت کاملا رایگان)
دیدگاهتان را بنویسید